Khói bếp làm tăng nguy cơ nhiễm lao

Khói bếp và bệnh lao là vấn đề khá mới mẻ. Trong chuyến tìm hiểu về các dịch bệnh mới phát sinh và trỗi dậy ở châu Á – Thái Bình Dương vừa qua, theo Vinod Mishra, thành viên chương trình nghiên cứu của East-West Center (EWC), khói bếp làm tăng nguy cơ nhiễm lao vì nó làm giảm sự đề kháng với nhiễm trùng ban đầu và thúc đẩy vi khuẩn lao tiềm tàng trong người “thức dậy” gây bệnh. Một nghiên cứu của EWC ở Ấn Độ, quốc gia có một nửa số người trưởng thành nhiễm lao và 500.000 người tử vong hàng năm vì bệnh này, cho thấy người nào sử dụng nhiên liệu rắn để nấu nướng sẽ dễ mắc bệnh lao gấp 2,6 lần so với người sử dụng nhiên liệu sạch.

Người ta cũng ước tính một nửa số người lớn mắc bệnh lao ở Ấn Độ có liên quan đến khói bếp. Tại nước ta, vai trò của khói bếp trên bệnh lao chưa được biết nhiều, ngay cả những bác sĩ chuyên chữa bệnh này. Nhưng theo bác sĩ Đỗ Thị Tường Oanh, Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, khói bếp là tác nhân gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở người không hút thuốc lá.

Những tác nhân gây ô nhiễm trong nhà khác

Một báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy chất lượng không khí trong nhà và cao ốc văn phòng trên toàn thế giới đang giảm đi nghiêm trọng. Ước tính có gần một tỉ người, phần lớn là trẻ em và phụ nữ, đang hít thở không khí trong nhà với mức ô nhiễm gấp 100 lần cho phép. Người ta gọi đây là “hội chứng ngôi nhà kín”, vì người dân ở các thành phố hiện nay thường sử dụng máy lạnh ở nhà hoặc ở chỗ làm. Và trong môi trường kín, các tác nhân như nấm mốc, con mạt, khói thuốc lá sẽ gây ra hen suyễn, dị ứng, viêm mũi… Bác sĩ Trương Nhuận Xương, phòng quản lý và điều trị hen phế quản bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, cho biết gặp khá nhiều trường hợp hen phế quản do sống trong môi trường đóng kín. Theo TS-BS Trần Minh Trường, chuyên khoa Tai mũi họng Bệnh viện Chợ Rẫy, khi sống trong ngôi nhà kín, khí oxy giảm, khí cacbonic tăng lên, đường hô hấp sẽ bị phù nề, tăng tiết dịch, làm tắc các lỗ thông trong mũi, xoang, từ đây bệnh viêm mũi, viêm xoang sẽ phát triển. 

Một số nghiên cứu cho thấy việc hít thở khói bếp làm tác động đến hệ miễn dịch. Cụ thể, những hydrocarbon thơm đa vòng – đặc biệt là benzo [a] pyrene, hiện diện số lượng lớn trong khói bếp – gây ức chế hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Benzo [a] pyrene, bản chất là chất sinh ung thư, cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi và những dạng ung thư khác. Nhưng nó còn chứa nhiều chất khác có thể làm giảm sự vận chuyển khí oxy trong máu. Tiếp xúc với khói bếp quá nhiều còn gây tổn thương tinh thể mắt.

Tuần qua, từ Hà Nội, phóng viên Margie Mason đã thực hiện một phóng sự cho hãng Thông tấn AP (bài viết này được dẫn lại ở nhiều tờ báo nước ngoài khác như The Guardian, Washington Post… ) ghi nhận thực trạng ô nhiễm không khí trong nhà, điều mà ít người nói đến. Theo tác giả, tình trạng ô nhiễm này đã giết chết khoảng một triệu rưỡi người mỗi năm trên khắp thế giới. Margie ghi nhận một trường hợp cụ thể, đó là ông Lương Văn Inh, 70 tuổi, sống trong một ngôi nhà sàn ở Điện Biên Phủ. Ông Inh cho biết đã bị suyễn từ nhỏ và tuy đã bỏ hút thuốc lá 25 năm nay nhưng bệnh của ông ngày càng nặng chỉ vì ông cứ phải hít thở khói bếp.

bep dien chefs, bep tu chefs, bep dien tu giovani