Chớ nới cũ!

Nếu không có cũ thì làm sao có mới, nhất là đối với chuyện bếp núc, lại là bếp nhiệt đới, bếp Việt vốn mang những đặc thù riêng. Cho dù bếp mới không ngừng “cập nhật phiên bản” hấp dẫn hơn, thời trang hơn thì chức năng chính của nó vẫn là một nơi để phục vụ cho việc nấu nướng – soạn rửa. Người viết bài đã từng được nghe không dưới chục lần các gia chủ – nhất là những người trung niên đủ trải nghiệm – khẳng định: làm bếp thì phải đảm bảo cho tôi ba yếu tố căn bản, đó là bếp nấu được, bếp vệ sinh và bếp an toàn! Với những ai chuộng thực tiễn sử dụng, không đảm bảo được ba yếu tố trên thì cho dù khu bếp có đầu tư sang trọng, lộng lẫy cỡ nào đi chăng nữa thì cũng không đủ sức hấp dẫn họ. Cơ sở cho lập luận này rõ ràng xuất phát từ thực tế cho thấy nhiều gia chủ đầu tư tốn kém cho bếp sang trọng nhưng thường xuyên ăn… cơm tiệm! Lý do khá nhiều: nào là lập gia đình nhanh quá chưa kịp học nội trợ (?!), công việc bận bịu không có thời gian vào bếp, nào là ăn sáng ra ngoài ăn trưa công sở đến ăn tối thì nhẹ nhàng giữ eo, bếp toàn dành để pha nước và ngồi tán gẫu khi rảnh thôi. Thậm chí có gia chủ thích nấu nhưng không thích dọn rửa, làm xong phải có người khác dọn, hoặc nghiêm trọng hơn, làm... tanh bành không gian bếp, như thế là thuộc diện không nấu được chứ không phải là bếp không tiện dụng! Nói theo kiểu kiến trúc: nhu cầu công năng không rõ, vẽ ra bày đó để làm gì?

Còn bếp vệ sinh thì lại liên quan đến những phần chìm khuất mà các bà nội trợ rất ngại khi xảy ra sự cố. Đó là những vấn đề như giữ sạch nguồn nước cấp, lỗ nước thoát, giải quyết thông thoáng hút khói, khử mùi hay triệt tiêu mỡ bám, bố trí thùng rác tươm tất sạch sẽ, sàn nước để “hạ thổ hạ thuỷ” khi cần… Việc giữ vệ sinh trong khu vực bếp luôn là một vấn đề khó kiểm soát do tập quán nấu và ăn của xứ ta thường nhiều món nhiều mùi, nhiều ruồi nhiều gián, mưa nắng thất thường, ẩm mốc dễ có. Về lâu dài nếu thiếu vệ sinh nhiều ngóc ngách thì khu bếp sẽ trở nên mau chóng dơ bẩn, làm nơi trú ẩn thường xuyên cho mầm mống dịch bệnh. Có gia chủ đã phát biểu: bếp mới long lanh cỡ nào mà không làm cho thoáng cho tách biệt cho triệt để sạch sẽ thì... quay về bếp cũ cho đỡ tốn!

Còn vấn đề an toàn thì bếp cũ bếp mới gì cũng đều lo ngại, chuyện cháy nổ liên quan đến hệ thống nấu nướng như điện, gas, máy móc làm bếp… đều phải được ưu tiên lưu ý hàng đầu. Việc rò rỉ bình gas, chập mạch điện là những nguyên nhân phổ biến gây cháy nổ cần phải được quan tâm xử lý ngay từ giai đoạn thiết kế và lắp đặt chứ không thể khoán trắng cho người sử dụng hay nhà cung cấp thiết bị tự lo được. Ví dụ như kiểu bếp đứng nấu ngay giữa phòng (island kitchen) thì chắc chắn phải có máy hút khử mùi chụp từ trên xuống, tốt hơn nữa là máy này có ống dẫn lên trần nối ra ngoài. Hoặc kiểu bếp gas dựa góc tường có gia chủ cẩn thận hơn còn đưa bình gas ra sân sau, làm hộc bêtông kiên cố có chừa lỗ thông thoáng, chứ không nhốt trong lòng tủ kín mít. Những chuyện “nhỏ mà không nhỏ” này từ khâu thiết kế đến lúc thi công nên biết để tư vấn, dự trù sẵn vị trí và kỹ thuật liên quan, tránh để đến khi làm đến bếp mới đục đẽo lung tung.

Một vấn đề không những cũ mà thuộc loại... rất xưa cũ trong việc thiết kế – thi công bếp, đó là phong thuỷ, được xem như lĩnh vực nhạy cảm, khó thống nhất bởi chín người mười ý! Người đọc sách hay lên mạng, kẻ nghe hàng xóm hoặc học lóm bạn bè, tệ hơn nữa là đi... coi thầy lung tung, ai nói gì cũng nghe dẫn đến việc xoay xoành xoạch cái hướng bếp để cầu tài cầu lộc cầu tự cầu an. Có trường hợp sau khi hỏi tuổi gia chủ thì “thầy phong thuỷ” phán ra một hướng bếp lệch với tường nhà chỉ vài độ lẻ làm cho quầy bếp bị xéo đi theo kiểu “chênh vênh” mà khi nhìn vào ai cũng tưởng đơn vị thi công làm lệch, chứ đâu có ngờ đó là tác phẩm của “thầy”! Nhưng với tâm lý thà chấp nhận có lệch có quẹo có kỳ cục một chút nhưng yên tâm để ở còn hơn cãi lời “thầy” lỡ có gì thì... khiến hầu hết các gia chủ đều tự mình trói mình vào những điều mê tín dị đoan chứ không còn là khoa học phong thuỷ đúng nghĩa nữa. Và do đó, vấn đề “mới chớ nới cũ” ở gian bếp chẳng phải là quay về với quan niệm bếp núc cũ kỹ, mà là cách kế thừa sao cho gạn đục khơi trong, phát huy tốt các giá trị cơ bản của bếp và nâng cao chất lượng không gian sống nhiều hơn.